An Analytical Study of Freedom in Karl Marx's View

วิเคราะห์เสรีภาพในทรรศนะของคาร์ล มาร์กซ์ (An Analytical Study of Freedom in Karl Marx’s View)

เสรีภาพที่แท้จริงคืออะไร?

ถอดรหัสแนวคิด “เสรีภาพ” ผ่านสายตาของ คาร์ล มาร์กซ์

ปัญหา: สภาวะ “ความแปลกหน้า” (Alienation) ในระบบทุนนิยม

มาร์กซ์วิเคราะห์ว่าระบบทุนนิยมสร้าง “โซ่ตรวนที่มองไม่เห็น” 4 ประการ ที่พรากเสรีภาพไปจากมนุษย์ ทำให้เรารู้สึกแปลกแยกและสูญเสียความเป็นตัวของตัวเอง

⚙️

1. แปลกหน้าจาก “ผลผลิต”

เราสร้างสิ่งของ แต่สิ่งของนั้นไม่ได้เป็นของเรา ยิ่งผลิตมาก เรากลับยิ่งรู้สึกห่างไกลจากมัน

2. แปลกหน้าจาก “การทำงาน”

การทำงานกลายเป็นเพียงเพื่อความอยู่รอด ไม่ใช่การแสดงออกถึงศักยภาพหรือความสร้างสรรค์ของเรา

👥

3. แปลกหน้าจาก “เพื่อนมนุษย์”

เรามองคนอื่นเป็นคู่แข่งหรือเครื่องมือเพื่อผลประโยชน์ แทนที่จะเป็นเพื่อนร่วมสังคม

👤

4. แปลกหน้าจาก “ความเป็นมนุษย์”

เราสูญเสียธรรมชาติที่แท้จริงในการเป็นผู้สร้างสรรค์และอยู่ร่วมกันอย่างมีความหมาย

วิสัยทัศน์ของมาร์กซ์: เสรีภาพในสังคมอุดมคติ

มาร์กซ์เชื่อว่าเสรีภาพที่แท้จริงจะเกิดขึ้นในสังคมคอมมิวนิสต์ ที่ซึ่งมนุษย์ไม่ต้องถูกบีบคั้นจากการทำงานเพื่อยังชีพเพียงอย่างเดียว แต่จะมีเวลาและอิสระในการพัฒนาตนเองอย่างเต็มที่

อาณาจักรแห่งความจำเป็น

(Realm of Necessity)

การทำงานเพื่อผลิตปัจจัยพื้นฐาน ซึ่งจะใช้เวลาน้อยที่สุดด้วยเทคโนโลยี

⬇️

อาณาจักรแห่งเสรีภาพ

(Realm of Freedom)

เวลาว่างที่ใช้ในการพัฒนาตนเอง, สร้างสรรค์ศิลปะ, วิทยาศาสตร์ และใช้ชีวิตอย่างสมบูรณ์

แผนภูมิแสดงสัดส่วนเวลาในอุดมคติ: ลดเวลาใน “อาณาจักรแห่งความจำเป็น” เพื่อเพิ่มเวลาใน “อาณาจักรแห่งเสรีภาพ”

แนวทางการใช้ชีวิตเพื่อ “เสรีภาพ” ในแบบของเรา

เราอาจเปลี่ยนระบบโลกไม่ได้ในทันที แต่เราสามารถนำ “แว่นตา” ของมาร์กซ์มาสำรวจและสร้างเสรีภาพเล็กๆ ในชีวิตประจำวันของเราได้

1. สร้างสรรค์นอกเวลางาน

ใช้เวลาว่างทำงานอดิเรกที่เรารักและรู้สึกเป็นเจ้าของผลงาน 100% ไม่ว่าจะเป็นการทำสวน, เขียนโปรแกรม, วาดรูป หรือทำอาหาร เพื่อเชื่อมต่อกับ “ความเป็นผู้สร้าง” ในตัวเราอีกครั้ง

2. ทบทวนความสัมพันธ์กับงาน

ลองมองหาวิธีทำงานที่ทำให้เรารู้สึกมีส่วนร่วมและเห็นคุณค่ามากขึ้น อาจเป็นการเสนอไอเดียใหม่ๆ หรือหาโครงการที่ตรงกับความสนใจของเรา เพื่อลดความรู้สึกแปลกแยกจากการทำงาน

3. สร้างชุมชนที่ไม่หวังผล

เข้าร่วมกลุ่มกิจกรรม หรือสร้างความสัมพันธ์กับผู้คนบนพื้นฐานของความสนใจร่วมกัน ไม่ใช่เพื่อผลประโยชน์ทางธุรกิจ เพื่อฟื้นฟูความสัมพันธ์ฉันท์เพื่อนมนุษย์ที่แท้จริง

สรุปและเรียบเรียงจากบทความ “วิเคราะห์เสรีภาพในทรรศนะของคาร์ล มาร์กซ์”

หมายเหตุ. เป็นบทความวิชาการที่นำเสนอใน วารสารพุทธมัคค์ ศูนย์วิจัยธรรมศึกษา สานักเรียนวัดอาวุธวิกสิตาราม ปีที่ 1 ฉบับที่ 1 (มกราคม-มิถุนายน 2559)