กรรมบถ ชั้นเอก

คำอธิบาย:

• วจีกรรม คือ กรรมที่เกิดจากการกระทำทางวาจา
• วจีทุจริต คือ การทำบาปทางวาจา มี 4 อย่าง ได้แก่ การพูดเท็จ การพูดส่อเสียด การพูดคำหยาบ และการพูดเพ้อเจ้อ
• วจีสุจริต คือ การทำความดีทางวาจา มี 4 อย่าง ได้แก่ เว้นจากการพูดเท็จ เว้นจากการพูดส่อเสียด เว้นจากการพูดคำหยาบ และเว้นจากการพูดเพ้อเจ้อ

ความหมาย:

"มุสาวาท" หมายถึง การพูดให้คลาดเคลื่อนจากความเป็นจริง เพื่อให้ผู้อื่นเข้าใจผิด รวมถึงการแสดงความเท็จทางกายด้วย (เช่น การเขียนโกหก)

องค์ประกอบ:

1. เรื่องไม่จริง
2. มีจิตคิดจะพูดเรื่องไม่จริง
3. พูดเรื่องไม่จริงนั้นออกไป
4. คนฟังเข้าใจตามที่พูด

วิธีพิจารณาโทษ:

• ความเสียหายมากน้อยเพียงใด: เสียหายมาก มีโทษมากกว่า
• คุณความดีของคนถูกโกหก: โกหกผู้มีคุณ มีโทษมากกว่า
• เจตนาของผู้พูด: เจตนาไม่ดี มีโทษมากกว่า

ผลกรรม:

• ทำให้ไปเกิดในอบายภูมิ
• เมื่อเกิดเป็นมนุษย์ จะถูกใส่ร้าย และไม่มีใครเชื่อถือ

ประโยชน์และความสำคัญของการงดเว้น:

• สร้างความน่าเชื่อถือ และไว้วางใจซึ่งกันและกัน
• ทำให้คำพูดมีคุณค่า และเป็นประโยชน์
• ส่งเสริมความจริงใจ และความซื่อตรง

ตัวอย่าง:

• การไม่พูดโกหกเพื่อให้ได้สิ่งที่ต้องการ
• การพูดความจริง แม้ในเรื่องที่ไม่น่าพอใจ

สรุป: มุสาวาทเป็นการทำลายความจริง และความไว้วางใจ มีโทษมาก และควรละเว้น

ความหมาย:

"ปิสุณวาจา" หมายถึง การนำความข้างนี้ไปบอกข้างโน้น เพื่อให้เขาแตกกัน มุ่งให้เขาแตกกัน หรือมุ่งให้เขารักตัว

องค์ประกอบ:

1. คนอื่นที่ต้องการให้แตกแยก
2. จงใจจะพูดให้แตกแยก
3. พยายามพูดให้เขาแตกแยก
4. เขาแตกแยกกันตามคำพูดนั้น

วิธีพิจารณาโทษ:

• คุณความดีของคนถูกทำลาย: ทำลายคนดี มีโทษมากกว่า
• ความรุนแรงของการแตกแยก: แตกแยกมาก มีโทษมากกว่า
• กิเลสของผู้พูด: กิเลสรุนแรง มีโทษมากกว่า

ผลกรรม:

• ทำให้ไปเกิดในอบายภูมิ
• เมื่อเกิดเป็นมนุษย์ จะทะเลาะเบาะแว้งกับผู้อื่น

ประโยชน์และความสำคัญของการงดเว้น:

• สร้างความสามัคคี และความปรองดอง
• ส่งเสริมความรักใคร่ และความเข้าใจกัน
• ทำให้หมู่คณะอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุข

ตัวอย่าง:

• การไม่พูดจาให้ร้ายผู้อื่นลับหลัง
• การพูดแต่สิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อความสัมพันธ์ของผู้อื่น

สรุป: ปิสุณวาจาเป็นการทำลายความสัมพันธ์ของผู้อื่น มีโทษมาก และควรละเว้น

ความหมาย:

"ผรุสวาจา" หมายถึง การใช้คำหยาบด่าทอ หรือสาปแช่งผู้อื่น เกิดจากความโกรธ ความไม่พอใจ

องค์ประกอบ:

1. มีคนถูกด่า
2. คนพูดมีจิตโกรธ
3. พูดคำหยาบนั้นออกไป

ลักษณะคำหยาบ:

ด่า ประชด กระทบ แดกดัน สบถ คำหยาบโลน คำอาฆาต คำต่ำ

วิธีพิจารณาโทษ:

• ความรุนแรงของคำพูด: หยาบมาก มีโทษมากกว่า
• คุณความดีของคนถูกด่า: ด่าผู้มีคุณ มีโทษมากกว่า
• กิเลสของผู้พูด: กิเลสรุนแรง มีโทษมากกว่า

ผลกรรม:

• ทำให้ไปเกิดในอบายภูมิ
• เมื่อเกิดเป็นมนุษย์ จะได้ยินแต่คำพูดที่ไม่น่าฟัง

ประโยชน์และความสำคัญของการงดเว้น:

• ทำให้คำพูดสุภาพ น่าฟัง
• แสดงถึงความเคารพต่อผู้อื่น
• สร้างบรรยากาศที่ดีในการสื่อสาร

ตัวอย่าง:

• การใช้คำพูดที่สุภาพ และให้เกียรติผู้อื่น
• การควบคุมอารมณ์เมื่อพูด

สรุป: ผรุสวาจาเป็นการทำร้ายจิตใจผู้อื่นด้วยคำพูด มีโทษมาก และควรละเว้น

ความหมาย:

• "สัมผัปปลาปะ" หมายถึง การพูดเหลวไหล พล่อยๆ ไม่มีประโยชน์
• ไม่ได้มุ่งหวังผลใดๆ จากการพูด

องค์ประกอบ:

1. จงใจจะพูดเรื่องเพ้อเจ้อ
2. พูดเรื่องเพ้อเจ้อนั้นออกไป

วิธีพิจารณาโทษ:

• ความเคยชินในการพูดเพ้อเจ้อ: พูดบ่อย มีโทษมากกว่า
• ผลกระทบต่อผู้อื่น: ทำให้ผู้อื่นเข้าใจผิด มีโทษมากกว่า
• กิเลสของผู้พูด: กิเลสรุนแรง มีโทษมากกว่า

ผลกรรม:

• ทำให้ไปเกิดในอบายภูมิ
• เมื่อเกิดเป็นมนุษย์ จะไม่น่าเชื่อถือ และไม่ประสบความสำเร็จ

ประโยชน์และความสำคัญของการงดเว้น:

• ทำให้คำพูดมีสาระ และเป็นประโยชน์
• ส่งเสริมสติ และความมีเหตุผล
• ทำให้เป็นคนน่าเชื่อถือ และประสบความสำเร็จ

ตัวอย่าง:

• การพูดในสิ่งที่สร้างสรรค์ และเป็นประโยชน์
• การหลีกเลี่ยงการพูดคุยเรื่องไร้สาระ

สัมผัปปลาปะเป็นการเสียเวลา และทำให้คำพูดไม่มีคุณค่า มีโทษมาก และควรละเว้น