พุทธประวัติ ชั้นเอก

พุทธประวัติ ชั้นเอก

บทที่ 4 ปัจฉิมโพธิกาล

ช่วงสุดท้ายในช่วงพระชนมชีพของพุทธองค์ รวมถึงคำสอนที่สำคัญที่ทรงมอบไว้

  • 45 พรรษา: พระพุทธเจ้าทรงเผยแผ่พระพุทธศาสนา
  • 80 พรรษา: พระพุทธเจ้าทรงปลงอายุสังขาร
  • 3 เดือนก่อนปรินิพพาน: ทรงแสดงธรรมสำคัญหลายเรื่อง
  • ปรินิพพาน: เสด็จดับขันธปรินิพพาน ณ กรุงกุสินารา

หลังจากเผยแผ่พระพุทธศาสนามา 45 พรรษา พระพุทธเจ้าทรงมีพระชนมายุ 80 พรรษา และทรงทราบว่าจะปรินิพพานในอีก 10 เดือนข้างหน้า ระหว่างทางไปกรุงกุสินารา ได้ประทับ ณ ป่ามะม่วงของนางอัมพปาลี

📖 เนื้อหา:

พระพุทธเจ้าเสด็จผ่านกรุงเวสาลี และทรงรับป่าอัมพปาลีเป็นอารามสุดท้ายก่อนปรินิพพาน

🧩เหตุการณ์สำคัญ: การรับป่าอัมพปาลีเป็นอารามสุดท้าย

พระพุทธเจ้าทรงประชวรหนัก แต่ทรงมีสติสัมปชัญญะ และทรงตัดสินพระทัยว่าจะปรินิพพานในอีก 3 เดือนข้างหน้า

📖 เนื้อหา:
  • พระองค์ประทับ ณ เวฬุวคาม และตรัสกับพระอานนท์ถึงความเสื่อมของสังขาร
  • ทรงทำนิมิตโอภาสให้พระอานนท์ทูลอาราธนาให้ดำรงพระชนม์อยู่ต่อ แต่พระอานนท์ไม่เข้าใจ
  • มารได้มากราบทูลอาราธนาให้ปรินิพพาน และพระองค์ทรงรับว่า จะปรินิพพานในอีก 3 เดือนข้างหน้า

🧩เหตุการณ์สำคัญ: การปลงอายุสังขาร และการสนทนากับพระอานนท์

🌟โอวาทหรือคำสอนในเหตุการณ์นี้:
  • ให้รีบทำที่พึ่งแก่ตนเอง
  • ความไม่เที่ยงของสังขาร

พระพุทธเจ้าเสด็จไปยังกูฏาคารศาลา ป่ามหาวัน และประทานพระโอวาทที่สำคัญแก่ภิกษุทั้งหลาย

📖 เนื้อหา:
  • ทรงแสดงอภิญญาเทสิตธรรม (โพธิปักขิยธรรม 37 ประการ)
  • ทรงเตือนภิกษุทั้งหลายว่า สังขารทั้งหลายมีความเสื่อมเป็นธรรมดา และให้ยังความไม่ประมาทให้ถึงพร้อม

🧩เหตุการณ์สำคัญ: การแสดงอภิญญาเทสิตธรรม และการให้ปัจฉิมโอวาท

🌟โอวาทหรือคำสอนในเหตุการณ์นี้:
  • อภิญญาเทสิตธรรม (โพธิปักขิยธรรม 37 ประการ)
  • ความไม่ประมาท

พระพุทธเจ้าเสด็จไปยังกรุงปาวา และนายจุนทะได้ถวายภัตตาหารเป็นครั้งสุดท้าย

📖 เนื้อหา:
  • นายจุนทะถวายสูกรมัททวะ และภัตตาหารอื่น ๆ แด่พระพุทธเจ้าและภิกษุสงฆ์
  • พระพุทธองค์ตรัสให้นายจุนทะถวายสูกรมัททวะเฉพาะพระองค์ และฝังกลบที่เหลือ

🧩เหตุการณ์สำคัญ: การรับภัตตาหารจากนายจุนทะ

🌟โอวาทหรือคำสอนในเหตุการณ์นี้:

การสรรเสริญบิณฑบาต 2 คราวที่มีผลและอานิสงส์มาก คือ เมื่อตรัสรู้ และเมื่อปรินิพพาน

หลังจากเสวยภัตตาหารของนายจุนทะ พระพุทธเจ้าทรงประชวรหนัก และเสด็จไปยังกรุงกุสินารา

📖 เนื้อหา:
  • ระหว่างทางทรงแวะพัก และตรัสให้พระอานนท์ไปตักน้ำ
  • ทรงพบกับปุกกุสะมัลลบุตร และทรงแสดงธรรมโปรด
  • ทรงรับผ้าสิงคิวรรณจากปุกกุสะ และตรัสถึงความงามของพระวรกายใน 2 วาระ คือ ตรัสรู้ และปรินิพพาน

🧩เหตุการณ์สำคัญ: การเดินทางไปยังกรุงกุสินารา และการสนทนากับปุกกุสะ

🌟โอวาทหรือคำสอนในเหตุการณ์นี้:

สันติวิหารธรรม (ธรรมเป็นเครื่องอยู่ด้วยความสงบ)

พระพุทธเจ้าเสด็จถึงกรุงกุสินารา และประทับ ณ สาลวโนทยาน เพื่อปรินิพพาน

📖 เนื้อหา:
  • ทรงรับสั่งให้พระอานนท์จัดเตรียมที่บรรทม
  • ทรงบรรทมสีหไสยา โดยมีพระสติสัมปชัญญะ
  • ทรงแสดงธรรมเกี่ยวกับอามิสบูชา และปฏิบัติบูชา
  • ทรงให้พระอุปวาณะหลีกไป เพื่อให้เทวดาได้เข้าเฝ้า

🧩เหตุการณ์สำคัญ: การเตรียมสถานที่ปรินิพพาน และการแสดงธรรมครั้งสุดท้าย

🌟โอวาทหรือคำสอนในเหตุการณ์นี้:

ปฏิบัติบูชาเป็นการบูชาสูงสุด

พระอานนท์เสียใจที่พระพุทธเจ้าจะปรินิพพาน พระองค์จึงตรัสปลอบและให้โอวาท

📖 เนื้อหา:
  • ทรงเตือนพระอานนท์ถึงความพลัดพรากจากของรักเป็นธรรมดา
  • ทรงสรรเสริญคุณของพระอานนท์ในการอุปัฏฐาก
  • ทรงกล่าวถึงสังเวชนียสถาน 4 แห่งที่ควรไปสักการะ
  • ทรงแนะนำวิธีปฏิบัติต่อสตรี
  • ทรงแนะนำวิธีจัดการพระพุทธสรีระ

🧩เหตุการณ์สำคัญ: การปลอบโยนพระอานนท์ และการให้คำแนะนำ

🌟โอวาทหรือคำสอนในเหตุการณ์นี้:
  • ความไม่เที่ยงของสังขาร
  • สังเวชนียสถาน 4 แห่ง
  • วิธีปฏิบัติต่อสตรี
  • วิธีจัดการพระพุทธสรีระ

พระพุทธเจ้าทรงประทานปัจฉิมโอวาทแก่ภิกษุทั้งหลาย และเสด็จดับขันธปรินิพพาน

📖 เนื้อหา:
  • ทรงให้ภิกษุเรียกกันด้วยความเคารพ
  • ทรงอนุญาตให้ถอนสิกขาบทเล็กน้อยได้ หากสงฆ์ปรารถนา
  • ทรงให้ลงพรหมทัณฑ์แก่พระฉันนะ
  • ทรงเปิดโอกาสให้ภิกษุถามข้อสงสัย
  • ทรงประทานปัจฉิมโอวาทว่า "สังขารทั้งหลายมีความเสื่อมเป็นธรรมดา เธอทั้งหลายจงยังความไม่ประมาทให้ถึงพร้อมเถิด"
  • เสด็จปรินิพพานในยามสุดท้าย ณ สาลวโนทยาน กรุงกุสินารา

🧩เหตุการณ์สำคัญ: การประทานปัจฉิมโอวาท และการปรินิพพาน

🌟โอวาทหรือคำสอนในเหตุการณ์นี้:
  • หลักการปกครองสงฆ์
  • ปัจฉิมโอวาท: ความไม่ประมาท