ธรรมวิภาค ชั้นเอก

ธรรมวิภาค ชั้นเอก

บทที่ 4 ธรรมหมวด 8

2 หลักธรรมสำคัญในการเข้าใจโลกและแนวทางการดำเนินชีวิตที่ถูกต้อง ได้แก่ โลกธรรม และมรรค

📖 คำอธิบาย:

โลกธรรม แปลว่า ธรรมที่ครอบงำสัตว์โลก 🌎

หมายถึง หลักธรรมดาของโลก ที่ทุกคนต้องเจอ ไม่ว่าต้องการหรือไม่ต้องการก็ตาม 겪

📖 เนื้อหา:

โลกธรรม มี 8 ประการ ได้แก่

  1. มีลาภ: การได้ทรัพย์สิน สิ่งของตามที่ปรารถนา 💰
  2. ไม่มีลาภ: การไม่ได้สิ่งที่ต้องการ หรือการเสื่อมจากสิ่งที่ได้มาแล้ว 😭
  3. มียศ: การมีตำแหน่งหน้าที่ที่ชอบใจ มี 3 ประเภท คือ 1) อิสริยยศ (อำนาจ) 2) เกียรติยศ (ชื่อเสียง) และ 3) บริวารยศ (มีคนติดตาม) 👑
  4. ไม่มียศ: การไม่ได้ตำแหน่งหน้าที่ หรือการเสื่อมจากตำแหน่งหน้าที่ที่ได้แล้ว 😔
  5. นินทา: การถูกตำหนิติเตียน การถูกนินทาว่าร้ายลับหลัง 🗣️
  6. สรรเสริญ: การได้รับคำชมเชย การได้รับยกย่องเชิดชูเกียรติคุณ 👏
  7. สุข: ความสบายกาย สบายใจ 😊
  8. ทุกข์: ความไม่สบายกาย ไม่สบายใจ 😥
🌟 ความสำคัญ:

โลกธรรมเป็นสิ่งที่ทุกคนต้องเจอ ไม่ว่าจะเป็นคนธรรมดา หรือพระอริยเจ้า การเข้าใจโลกธรรม จะช่วยให้เราไม่ทุกข์เมื่อเจอสิ่งที่ไม่ชอบ และไม่หลงระเริงเมื่อเจอสิ่งที่ชอบ 🙏

🌟 ประโยชน์:
  • ทำให้เข้าใจความเป็นจริงของชีวิต 💖
  • ทำให้จิตใจเข้มแข็ง ไม่หวั่นไหวไปตามสถานการณ์ 🧘
  • นำไปสู่ความสุขที่แท้จริง 🌟
ตัวอย่าง:
  • (ปรับให้เข้าใจง่าย) การที่เราสอบได้คะแนนดี คือ มีลาภ และได้รับการสรรเสริญ 😊
  • (ปรับให้เข้าใจง่าย) การที่เราสอบตก และถูกเพื่อนล้อ คือ ไม่มีลาภ และถูกนินทา 😭

📖 คำอธิบาย:

มรรค แปลว่า ทาง 🛣️

หมายถึง ทางปฏิบัติที่นำไปสู่ความดับทุกข์ เป็นข้อปฏิบัติที่พอดี ไม่ตึงเกินไป ไม่หย่อนเกินไป 🧘

📖 เนื้อหา:

มรรค มี 8 ประการ ได้แก่

  1. สัมมาทิฏฐิ: ความเห็นชอบ หมายถึง ความเห็นที่ถูกต้อง ปัญญารู้แจ้งในอริยสัจ 4 (ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค) และไตรลักษณ์ (อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา) 💡
  2. สัมมาสังกัปปะ: ความดำริชอบ หมายถึง ความคิดที่ถูกต้อง ความคิดในการออกจากกาม การไม่พยาบาท และการไม่เบียดเบียนผู้อื่น 🤔
  3. สัมมาวาจา: การเจรจาชอบ หมายถึง การพูดที่ถูกต้อง ไม่พูดโกหก ไม่พูดส่อเสียด ไม่พูดคำหยาบ ไม่พูดเพ้อเจ้อ 🗣️
  4. สัมมากัมมันตะ: การกระทำชอบ หมายถึง การทำงานที่ถูกต้อง ไม่ฆ่าสัตว์ ไม่ลักทรัพย์ ไม่ประพฤติผิดในกาม 🖐️
  5. สัมมาอาชีวะ: การเลี้ยงชีพชอบ หมายถึง การประกอบอาชีพที่ถูกต้อง ไม่ผิดกฎหมาย ไม่ผิดศีลธรรม 👨‍🌾
  6. สัมมาวายามะ: ความพยายามชอบ หมายถึง ความเพียรที่ถูกต้อง ความเพียรในการละความชั่ว ทำความดี 🏃
  7. สัมมาสติ: ความระลึกชอบ หมายถึง ความระลึกที่ถูกต้อง การมีสติรู้ตัวอยู่เสมอ 🙏
  8. สัมมาสมาธิ: ความตั้งใจชอบ หมายถึง ความมีจิตใจตั้งมั่น ไม่ฟุ้งซ่าน 🧘‍♂️
💡ทางสายกลาง = มรรค 8

มรรค 8 นี้ เรียกอีกอย่างว่า "มัชฌิมาปฏิปทา" แปลว่า ทางสายกลาง

คือ ข้อปฏิบัติอย่างกลาง ๆ พอดี ๆ กล่าวคือ ไม่ตึงเกินไปไม่หย่อนเกินไป ไม่เกี่ยวข้องกับทางสุดโต่ง 2 ประการ คือ

  • กามสุขัลลิกานุโยค: การหมกมุ่นในความสุขทางร่างกาย >> หย่อนเกินไป
  • และอัตตกิลมถานุโยค: การทรมานตนเอง >> ตึงเกินไป

เป็นปฏิปทานำไปสู่จุดหมายสูงสุดของพระพุทธศาสนาคือนิพพาน

💡ไตรสิกขากับมรรค 8

มรรค 8 นี้จัดเข้าให้ตรงกับไตรสิกขา คือ

  1. สัมมาทิฏฐิ สัมมาสังกัปปะ >> ปัญญาสิกขา
  2. สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ >> สีลสิกขา
  3. สัมมาวายามะ สัมมาสติ สัมมาสมาธิ >> จิตตสิกขา
🌟 ความสำคัญ:

มรรค 8 เป็นทางดำเนินชีวิตที่ประเสริฐ ที่จะนำไปสู่ความสุขที่แท้จริง และความพ้นทุกข์ 🙏

🌟 ประโยชน์:
  • ทำให้ชีวิตมีความสุข สงบ 💖
  • ทำให้พ้นจากความทุกข์ทั้งปวง 🌟
  • เป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตที่ถูกต้อง 🛣️
ตัวอย่าง:
  • การที่เราไม่โกหกเพื่อน คือ สัมมาวาจา 😇
  • การที่เราตั้งใจเรียน คือ สัมมาวายามะ 😊